--->Article sur le projet de logements à Molenbeek
01 juin 2010 - De Standaard - Article de Koen Van Synghel

Aanstekelijk optimisme voor Molenbeek


In het Rusland van de jaren 1920 lanceerden de constructivistische architecten de ‘sociale condensator'. Volgens dat concept hadden gebouwen door hun vorm en programma impact op de waarden en relaties van mensen. Vandaag doet de overheid aan ‘sociale engineering': solidariteit opwekken om mensen te doen participeren in de uitbouw van de welvaartstaat.
Dat architectuur zich bijzonder goed leent om fragiele sociale en economische activiteiten te ondersteunen, blijkt uit de Welvaartkapoen in Molenbeek (Brussel). Als onderdeel van het gemeenschapscentrum de Vaartkapoen nam de Welvaartkapoen vorige week een nieuw gebouw in gebruik met ateliers en een vervoersdienst voor mindervaliden.

Het minicomplex bevat ook twee bouwlagen met sociale appartementen. Het is zeer centraal gelegen, tegenover het gemeentehuis van Molenbeek. Het hoekpand biedt onderdak aan een naaiatelier en -winkel, waar werken, opleidingen en dienstverlening in elkaar haken.

Het terrein was jaren een stadskanker. Dat kwam vooral door zijn driehoekige en dus moeilijk verkoopbare plattegrond. De Vaartkapoen zag mogelijkheden in de plek. De Vlaamse Gemeenschapscommissie steunde de bouwplannen. De architecten De Rijck - Orts & Balleriaux - Creyf wonnen de architectuurwedstrijd met een plan dat zowel de negatieve vorm als de oriëntering van de bouwplaats counterde.

Het resultaat is een fris gebouw, dat zich moeiteloos integreert in de Sint-Mariastraat. Maar de architecten namen wel degelijk voldoende vrijheid om met grote ramen, trappen en terrassen een karaktervol, stedelijk bouwblok te genereren. Uit de architectuur spreekt een aanstekelijk optimisme, zoals we het kennen van de modernisten uit de vorige eeuw. Het valt af te leiden uit de witte pleister, de felrode inkepingen in het bouwblok voor de open buitentrappen en het uitbundige en plastische gebruik van daglicht.

Dat optimisme is een zegen. Nog al te vaak gaat sociale woningbouw gebukt onder een stigma van goedkoop en somber.

Het uitgebalanceerde gevelontwerp, dat door de teruggetrokken bouwlijn een pleintje creëert aan het metrostation Graaf van Vlaanderen, laat de etalage van de naaiwinkel volledig tot haar recht komen. De kleurige stoffen kleden als het ware de straat op. Hier geeft het gebouw zichzelf bloot. Een groot raam in de gevel geeft ook uitstraling aan het naaiatelier op de verdieping, waardoor er een levendige interactie kan ontstaan met de straat.

De ateliers van de Welvaartkapoen beslaan de gelijkvloerse en eerste verdieping. Door een beheerst spel van vides en binnenramen ontstaan er in het gebouw spannende binnenzichten. Op een vergelijkbare manier plooien de appartementen op de tweede en derde verdieping zich naar het licht. Maar nooit krijg je het gevoel dat de architecten zich forceren om het dwingende bouwperceel naar hun hand te zetten. De grilligheid van de plattegrond nemen ze gewoon te baat om verschillende appartementen te ontwerpen. Hier werd wonen op maat van de plek gemaakt.

Het aantrekkelijke aan dit project is dat de architecten zonder uitgesproken ideologische of modernistische doctrine hun sociale verantwoordelijkheid hebben genomen. Met veel enthousiasme laten ze de Welvaartkapoen een optimistisch geloof uitstralen in de maakbaarheid van de samenleving.

In het jaar waarin Renaat Braem honderd geworden zou zijn, lijkt de Welvaartkapoen wel een bescheiden ode aan deze voorvechter van sociale architectuur. Braem kende de hoogdagen van de modernistische architectuur, maar moest vaak triest toekijken hoe de sociale programma's uit zijn wooncomplexen werden wegbezuinigd.

Dat zit anders met de Welvaartkapoen: met een sociaal-cultureel programma en architectonische acupunctuur brengt het gebouw een zekere balans in een eenzijdige woonwijk in het hart van Molenbeek.

In deze rubriek bespreekt de architect en criticus Koen Van Synghel tweewekelijks een opgemerkt hedendaags gebouw of ontwerp.

Revenir à la liste

 

Notice: Undefined index: HTTP_ACCEPT_LANGUAGE in /home/vandenee/www/ndxz-studio/lib/statistics.php on line 56